Djembé spelen

‘Djembé spelen vergt zo’n hoge concentratie, dat je echt even geen pijn voelt.’ Ik ben Monique (39), en ik ben sinds 2009 rolstoelgebonden. Ik heb aan een kopstaart botsing in 2004 flink nekletsel overgehouden. Mijn nek is vastgezet op één niveau en ik heb hier ook een Whiplash aan overgehouden. Ook heb ik forse rugklachten in de onderrug en bovenrug. Ik ben in 2007 geopereerd aan een thoracale hernia. Na deze operatie is Posttraumatische Dystrofie ontstaan in mijn rechtervoet.

Ruim acht jaar geleden ben ik terecht gekomen bij de percussiegroep Djembé-Rijen die traditionele Afrikaanse nummers speelt die vaak gespeeld worden in Guinee (West- Afrika). Ik had toen nog geen beperkingen. We zijn begonnen met een groepje van tien personen. We krijgen les van onze leraar, die afkomstig is uit België. Hij heeft zelf lessen gekregen in Guinee door een Afrikaanse Djembé speler Ibro Konate.

Wat is een Djembé? De Djembé is een bekervormige trommel uit Guinee (West-Afrika). Hij staat tijdens het bespelen, meestal niet op de voet, zoals je zou verwachten. Maar hij hangt vaak aan een nekkoord tijdens het bespelen. De Djembé kan ook zittend bespeeld worden. Je zet de Djembé dan tussen je knieën en zorgt dat de onderkant schuin op de grond staat, zodat het geluid eruit kan. Hij wordt aangeslagen met de handen. Iedereen die een beetje ritme gevoel heeft, kan Djembé leren spelen. Het is bestemd voor vrijwel iedere leeftijdscategorie. Ook hoort er begeleiding bij het Djembé spel. Dit wordt gespeeld op een set begeleidingstrommels. Deze set bestaat uit een Doundoun, Kenkeni en een Sangban. Dit zijn drie verschillende trommels in volgorde van groot naar klein. Deze trommels worden met stokken bespeeld en hebben een koeienvel. Een koeienvel is veel dikker waardoor er weer andere klanken ontstaan wanneer deze bespeeld worden met stokken. Vanwege de dikte kunnen deze trommels daardoor ook goed met stokken bespeeld worden. Een Djembé vel is absoluut niet bestand tegen stokken. Deze mag alleen bespeeld worden met de handen, omdat het vel vrij dun en kwetsbaar is.

Wat doet het Djembé spelen met mij? Doordat je zo’n hoge concentratie moet hebben om de ritmes te kunnen leren, heb ik geen tijd om aan mijn pijn te denken. Djembé spelen is een enorme uitlaatklep voor mij. Hierin kan ik al mijn frustraties en energie kwijt. Vaak ga ik er doodmoe naar toe, maar na de les ben ik helemaal hyper en sta ik strak van de energie. Het kost me dan ook enige moeite om ’s avonds in slaap te komen, omdat ik zoveel energie heb.

Moet je meteen een Djembé aanschaffen?
In principe raden wij onze nieuwe leden aan om niet meteen een Djembé aan te schaffen. Een nieuw lid kan bij onze club een Djembé huren van onze leraar. Je krijgt dan de mogelijkheid om het eerst te proberen en te kijken of je het echt leuk vind. Als het goed bevalt, dan kan je alsnog je eigen Djembé aanschaffen. Er zijn verschillende winkels in Nederland waar je een Djembé aan kunt schaffen. Ik heb zelf wel een Djembé aangeschaft. Deze is geïmporteerd uit Guinee door onze leraar. Alles over reparaties, workshops en het aanschaffen van een Djembé kan je vinden op deze website.

Zijn er verschillende Djembé’s?
Ieder Djembé is anders qua grootte, klank en gewicht. Het gewicht is afhankelijk van het soort hout waar de Djembé van gemaakt is. De klank is heel erg afhankelijk van het soort geitenvel wat over de Djembé gespannen is, en ook afhankelijk van het soort hout. De klank is te stemmen door de touwen met een speciale knooptechniek te knopen. Door het aanbrengen van meer knopen wordt het vel strakker gezet waardoor de Djembé hoger klinkt. Ieder Djembé speler heeft een eigen voorkeur voor een grotere of een kleinere Djembé. De kosten van een Djembé variëren tussen € 130,-- tot € 250,--. De prijs is niet bepalend voor de kwaliteit van de Djembé.

Mijn activiteiten voor de Djembé club?
Sinds enkele jaren heb ik de organisatie van deze club overgenomen. Ik regel het financiële gedeelte zoals het kasboek bijhouden, de contributie innen en ik betaal de huur van de drumkelder etcetera. Ook ontwerp ik zelf de reclame via een grafisch programma en houd ik de website van Djembé-Rijen bij.  

Kosten voor Djembé-lessen?
Bij onze Djembé club kost een les € 7,00, de duur van de les is anderhalf uur. Het huren van een Djembé kost € 1,50 per les. Wij spelen in een cultureel centrum in Rijen waar we iedere week een drumkelder huren voor de beginners- en gevorderdengroep. Wij betalen dan de huur van de drumkelder en de kosten voor onze leraar uit de contributie die onze leden betalen. 

Beperkingen tijdens het spelen?
Sinds ik in de rolstoel zit, heb ik gelukkig een andere gelijkvloerse ruimte kunnen regelen. Voorheen speelde we in een drumkelder, die alleen toegankelijk was via een trap naar beneden. Omdat we met onze handen de Djembé bespelen, geeft dit wel vaak klachten in mijn nek en rug. Ik probeer dan ook de nodige afwisseling te zoeken en af en toe even te pauzeren. We spelen tijdens de lessen zittend, dus dat is voor mij geen probleem in de rolstoel. Tijdens een optreden spelen we wel altijd staand met de Djembé aan een koord, die aan onze rug hangt. Ik gebruik dan meestal een krukje waarmee ik half zittend en staand kan optreden. 

Hoe reageren mensen op mijn rolstoel tijdens een optreden?
Twee keer per jaar hebben we een optreden in Rijen en Essen (België). Dit zijn dan alle lesgroepen, die allemaal les krijgen van onze leraar. Gedurende mijn achteruitgang hebben zij mij in het begin al zien lopen op loopkrukken. Daarna zagen ze mij in mijn rolstoel. Zij weten allemaal ongeveer wel wat ik mankeer en reageren daar heel positief op.

Meer informatie over Djembé:

• Meer informatie over de Djembé op Wikepedia.
• Meer informatie over cursussen en Djembé groepen op deze website.
• Hier vind je diverse adressen van winkels waar je een Djembé kunt kopen met tips voor het kopen, reparatie, onderhoud en boeken en workshops over Djembé.
• Een startpagina en een agenda over alle evenementen op gebied van Djembé en Afrikaanse dans.

Geschreven door Monique van Dongen
Geredigeerd door Veroni Steentjes
maart 2009